حدس شما صحیح است. انرژي آزاد شده ناشي از فعاليتهاي دروني زمين بواسطه امواج طولي و عرضي به سطح زمين رسيده و در آنجا متناسب با شرايط ، موجد نيروهاي افقي و قائم مخرب كه زلزله ناميده مي شود ، مي گردد . در صورت وقوع زلزله ، به تمام اجرام تشكيل دهنده يك سازه بطور مستقيم نيرو وارد نمي شود . بلكه تنها نقطه اتكاء سازه با زمين تحت تأثير شتاب وارده قرار مي گيرد . اما نيرو يا شتاب وارده بر ديگر اجزاي سازه كه عموماً قابل انطباق بر يك نوسانگر ساده است ، به موضوع بررسي ارتعاشات تحميل شده اي كه در اثر تغيير مكان تكيه گاه ايجاد شده ، بر مي گردد . در صورتي كه نيروي زلزله وارد بر تكيه گاه را با نيروي متغيري نظير Pt معادل سازي كنيم ، معادله ديناميكي حاكم بر حركت سازه به قرار زير خواهد بود . mU”+cU’+kU=Pt كه در آن U جابجايي هر يك از اجزا نوسانگر مفروض ( در مسئله ما رله منصوب در تابلوي حفاظت ) ، U’ سرعت لحظه اي جرم و U” شتاب آن است . m معادل جرم قطعه متحرك و k وc ضرايب ثابت ارتعاش و متناسب با خواص فيزيكي سازه هستند.
مد اول ارتعاش در بيشتر سازه هاي متقارن ، مد غالب نوسان است . در اين حالت با افزايش فاصله جزء متحرك از نقطه اتكا ، ميزان جابجايي U افزايش يافته و مطابق معادله ديناميكي ارتعاش ، شتاب وارد بر جسم زياد مي شود . بدين ترتيب ضمن يك زلزله مفروض ، شتاب وارد بر اجسام واقع در بالاي تابلو حفاظت بيش از اجزاء منصوب در پائين آن خواهد بود .
mU”=-cU’-kU+Pt از ديدگاه مهندس ساختمان و در يك تحليل استاتيك ، استحكام سازه در برابر نيروي وارد بر كف تابلو در مقابل نيروهاي برشي وارد بر تكيه گاه آن كافي است . بنابراين پيشنهاد مي نمايد اقلام سنگين تابلو در بخش زيرين و اقلام سبكتر در بالاي تابلو نصب شوند . بدين ترتيب مركز جرم تابلو به نقطه پائين تري انتقال يافته و به طبع ، لنگر ناشي از اين نيرو كمتر مي شود . اما از ديدگاه يك مهندس برق ، عملكرد صحيح سيستمهاي حفاظتي منصوب در تابلو در زمان 10 تا 40 ميلي ثانيه پس از وقوع زلزله كه احتمال وقوع خطا در تجهيزات بسيار گران قيمت موضوع حفاظت آن رله ها ( ژنراتور يا ترانسفورماتور ) وجود دارد ، از اهميت بيشتري برخوردار است . يكي از شرايط كار كرد مطمئن رله هاي حفاظتي ، عدم اعمال شتاب ارتعاشي زيادتر از حد مشخص بدانها در شرايط وقوع هرگونه زلزله طبيعي يا ارتعاش مصنوعي است كه در كاتالوگ و استانداردهاي مرتبط به آنها پرداخته مي شود . بنابراين از ديدگاه او انتقال بدون مطالعه اقلام حساس به ارتعاشات به بالاي تابلو مي تواند خطر عدم عملكرد صحيح رله ها را بدنبال داشته باشد . پس بهتر است حتي به قيمت انتقال مركز ثغل سازه به نقطه بالاتر اقلام حفاظتي حساس و سبكتر را به پائين تابلو منتقل كرد . هر چند موضوع زلزله در نيروگاه هاي فعلي كشور از نقطه نظر الزامات الكتريكي ، چندان مد نظر قرار نگرفته ، اما مطمئناً اين الزامات در نيروگاه هاي اتمي آينده كه از استانداردهاي بالاتر ژئوتكنيكي برخوردارند ، مورد توجه قرار خواهد گرفت .
