[حميد]

در يك سايت نيروگاهي شامل مصرف كنندگان بسيار حساس الكتريكي منبع تغذيه dc تابلو اصلي قطع و پس از مدت كوتاهي مجدداً وصل مي شود.

در يك سايت نيروگاهي شامل مصرف كنندگان بسيار حساس الكتريكي منبع تغذيه dc تابلو اصلي قطع و پس از مدت كوتاهي مجدداً وصل مي شود. با وجود كوتاه بودن زمان قطع ولتاژ dc و عليرغم آنكه هيچ خللي در كيفيت ولتاژ ac ورودي تابلو رخ نداده بود كه باعث عملكرد رله افت ولتاژ سيستم شود، كليد ورودي تابلو تغذيه كننده پمپهاي روغن ياتاقانهاي توربين و ژنراتور بر اثر قطع و وصل ناگهاني ولتاژ dc در معرض قطع نا خواسته قرار مي گيرد. اين حادثه به دليل حساسيت فوق العاده فيدرهاي خروجي منجر به يك فاجعه مي شود. در شكلهاي شماره 1 تا 3 زير سه طرح ممكن براي مدار قطع رله افت ولتاژ ترسيم شده است.

به نظر شما كدام مدار يا مدارها از نظر طراحي غلط بوده و منجر به مشكل فوق الذكر گرديده است؟

Topic

[حميد]

همانطور كه مطلعيد، تجهيزات الكترومكانيكي مثل بوبينهاي قطع و وصل و رله هاي حفاظتي به دليل برخورداري از انواع بوبين هاي مذكور در طبقه خروجي از يك زمان ذاتي براي عملكرد به هنگام برقدار شدن و يك زمان ذاتي براي بي اثر شدن به هنگام بي برقي برخوردارند كه به ترتيب با pick-up time و drop-off time مشخص مي شوند. زمانهاي مزبور عموماً در كاتالوگهاي فني تجهيزات ذكر نمي شود و طراح مي بايست ضمن يك درخواست ويژه مقادير مزبور را از سازنده استعلام نمايد. در طراحيهاي جدي زمانهاي ذكر شده كاملاً مورد توجه طراح است تا از عملكرد نامناسب سيستم ممانعت بعمل آيد. اين موضوع امروزه به دليل افزايش روز افزون سرعت عملكرد سيستمهاي حفاظتي كه لازمه گسترش هرچه بيشتر سطح انتقال انرژي در شبكه و اهميت آن در حفظ بازه مناسب پايداري در سيستمهاي توليد و انتقال انرژي است بيشتر احساس مي شود. با اين حال بي توجهي به مباني بحث حاضر حتي در سيستمهاي كند تر نيروگاهي ( سيستمهاي الكتريكي كمكي موجود در نيروگاه) مي تواند سبب بروز فاجعه شود. رله هاي كمكي و حفاظتي افت ولتاژ به طور نمونه از زمان استارت ذاتي حدود 30 تا 70 ميلي ثانيه برخوردارند كه به هر حال به عنوان يك فاكتور مهندسي مي بايد از سوي سازنده رد يابي و مشخص شود. البته سازندگان اين نوع تجهيزات تحت فشار زيادي براي كم كردن اين زمان نيستند، بلكه بيشتر به تعيين دقيق اين مقدار تشويق مي شوند. اين موضوع در مورد كليدهاي قدرت صدق نمي كند زيرا با توجه به نياز روز افزون شبكه هاي قدرت جهت كاهش زمان پاكسازي خطا، شاهد سير نزولي opening time كليدها با پيشرفت تكنولوژي ساخت آنها هستيم. اين زمان براي كليدها امروزه چيزي در حدود 40 ميلي ثانيه است كه به اين ترتيب سهم بوبين قطع آنها به مقادير زير 20 ميلي ثانيه محدود مي شود. در شكل 1 پس از بازگشت دوباره برق dc و قبل از آنكه كنتاكت رله افت ولتاژ فرصت نمايد باز شود ، كليد قدرت زمان كافي براي باز شدن پيدا خواهد كرد. در شكل 2 كه بدترين گزينه ممكن بين سه طرح ارائه شده است ، زمان وصل بوبين كليد قدرت بايد كوتاهتر از مجموع زمان وصل رله كمكي و رله افت ولتاژ بر روي هم باشد كه تقريباً غير ممكن است. مزيت شكل شماره 3 آن است كه در اينجا بجاي آنكه بوبين قطع كليد با رله افت ولتاژ بر سر زمان وصل رقابت كنند، رله كمكي با رله افت ولتاژ رقابت مي كند كه در اين حالت به هر حال شرايط از طرح شماره 1 خيلي بهتر است. ولي در عين حال قابليت اطمينان طرح شماره 3 نيز هنوز صد در صد نيست چون اگر براي زمان كوتاهي كنتاكت رله كمكي موفق به وصل شود احتمال قطع كليد زياد خواهد بود زيرا زمان drop-off رله هاي كمكي قابل توجه ( حدود 100 ميلي ثانيه ) بوده و مي تواند براحتي موجبات قطع كليد قدرت را فراهم آورد. چنانكه ملاحظه مي فرمائيد هيچيك از طرحهاي اشاره شده نمي تواند قابليت اطمينان صد در صد را براي بهره بردار تأمين نمايد. اينجاست كه اهميت تستهاي عملياتي براي سيستمهاي اجرا شده و مسئوليت سنگين گروه هاي كاري تست و پيش راه انداز در سيستم مشخص مي شود. حقيقت آن است كه در دفاتر طراحي ما اغلب چنين دقتي در انتخاب تجهيزات بكار نمي رود، بنابراين لازم است عملكرد صحيح مدارات كنترل و حفاظت قبل از استفاده و در حالتهاي گوناگون محتمل مورد آزمايش قرار گيرند. يك آزمايش ساده مدار فوق جهت اطمينان از ميزان هم پوشاني يا تميز پذيري زمانهاي مورد بحث، بررسي رفتار سيستم بر اثر قطع و وصل منبع تغذيه dc است.

[رضا]

بطور معمول برای جاهائی که تاخیر در عملکرد از اهمیت بالائی برخوردار نباشد میتوان از یک رله کمکی تاخیری در مدار استفاده نمود ولی با توجه به بالا بودن حساسیت در نیروگاه ممکن است ممکن است تاخیر قابل توجیه نباشد. درهر صورت باید برای رفع این نقیصه تاخیر را تا حدودی پذیرفت. لطفا نظراتتون رو در مورد طرح ذیل نیز پیشنهاد دهید:

[حمید]

طرح بسیار جالبی ارائه شده است. در مورد کنتاکتهای باز و بسته رله آندر ولتاژ فکر می کنم اگر این دو کنتاکت بصورت change over باشند که وصل یکی مشروط به قطع دیگری باشد طرح کامل خواهد بود.

[رضا- مشهد]

البته باید بگم که اصولا استفاده از تعدد کنتاکت ( خصوصا .N.O ) در مسیر تریپ کار صحیحی نمیباشد و برای طرح مذکور شاید استفاده از یک رله تاخیری و پذیرش زمان تاخیر بیشتر نسبت به روش فوق در مجموع قابلیت اطمینان بیشتری ایجاد کند.

[ر]

لازم به ذكر است اگر رله آندر ولتاژ استفاده شده از نوع تغذيه ac باشد اين مشكل ديگر پيش نمي آيد.

[Author]

Replies